ЕАЭО сайты: www.eaeunion.org
ЕЭК сайты: eec.eaeunion.org
Кедендік реттеу туралы Кодекс https://adilet.zan.kz/kaz/docs/K1700000123
Еуразиялық экономикалық одақ пен Қазақстан Республикасының жаңа Кеден кодекстері (Қазақстан Республикасының 2017 жылғы 26 желтоқсандағы № 123-VI ҚРЗ "Қазақстан Республикасындағы кедендік реттеу туралы" Кодексі) 2018 жылғы 1 қаңтардан бастап күшіне енді.
2017 жылғы 11 сәуірде ЕАЭО - ға мүше мемлекеттерде ратификацияланған ЕАЭО Кеден кодексі туралы шартқа қол қою кезеңі аяқталды. ЕАЭО - ның жаңа Кеден кодексі Еуразиялық экономикалық комиссия ЕАЭО-ның барлық бес мемлекетінен (Ресей Федерациясы, Қазақстан Республикасы, Беларусь Республикасы, Армения Республикасы және Қырғыз Республикасы) шартты ратификациялау туралы хабарламаларды алғаннан кейін күшіне енді.
"Қазақстан Республикасындағы кедендік реттеу туралы" Қазақстан Республикасының Кодексі (Кеден кодексі) 2018 жылғы 1 қаңтарда күшіне енді және ЕАЭО Кеден кодексінің нормаларын қамтиды, сондай-ақ ұлттық заңнаманың құзыретіндегі құқықтық қатынастарды белгілейді. Екі Кодекстің алдыңғы заңдардан басты айырмашылығы-кедендік реттеудің түбегейлі жаңа тәсілі. ҚР Кеден кодексі мен ЕАЭО Кеден кодексі 2018 жылғы 1 қаңтарда күшіне енді.
Кеден кодексінің жаңа ережелері кеден заңнамасының барлық белгісіздіктері мен реттелмеген мәселелері кедендік тексеру нәтижелері туралы хабарламаға және бұзушылықты жою туралы хабарламаға шағым жасаған тұлғаның пайдасына қабылданады деп ескертеді.
Тауарлардың Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағында болуы және пайдаланылуы, оларды Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағынан әкету және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағының шегінен тыс жерде болуы және пайдаланылуы мақсаттарына қарай тауарларға қатысты мынадай 17 кедендік рәсім қолданылады:
1. Кедендік рәсімдерге орналастырылатын тауарлардың декларанттары бола алады:
1) Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттің тұлғасы:
оның негізінде тауарлар Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік шекарасы арқылы өткізілетін шетелдік тұлғамен мәміле тарапы болып табылатын тұлға;
оның атынан және (немесе) тапсырмасы бойынша осы тармақшаның екінші абзацында көрсетілген мәміле жасалған;
тауарларды иелену, пайдалану және (немесе) оларға билік ету құқығы бар тұлға-егер тауарлар Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік шекарасы арқылы Тараптардың бірі шетелдік тұлға болып табылатын мәміле шеңберінде өткізілмейтін болса;
Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағында орналасқан шетелдік тауарларға қатысты шетелдік тұлғамен немесе Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттің тұлғасымен жасалған мәміленің тарапы болып табылатын тұлға;
экспедитор болып табылатындар-кедендік транзиттің кедендік рәсімін мәлімдегенде;
оның негізінде тауарлар Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағынан әкетілетін, Еуразиялық экономикалық одаққа мүше бір мемлекеттің тұлғалары арасында жасалған мәміленің тарапы болып табылатын Тарап;
2) шетелдік тұлға:
Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттің аумағында белгіленген тәртіппен құрылған және (немесе) тіркелген өкілдігі, филиалы бар ұйым болып табылатындар-осындай өкілдіктің немесе филиалдың өз мұқтажы үшін өткізілетін тауарларға қатысты ғана кедендік рәсімдерді мәлімдеген кезде;
егер тауарлар Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік шекарасы арқылы шетелдік тұлға мен Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттің тұлғасы арасындағы мәміле шеңберінде өткізілмесе, тауарлардың меншік иесі болып табылатын тұлға;
егер тауарлар Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік шекарасы арқылы шетелдік тұлға мен Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттің тұлғасы арасындағы мәміле шеңберінде өткізілмесе, - кеден қоймасының кедендік рәсімін, уақытша әкелудің (жіберудің) кедендік рәсімін, кері экспорттың кедендік рәсімін, арнайы кедендік рәсімді мәлімдеу кезінде тауарларды иелену және пайдалану құқығы бар;
3) Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағында орналасқан дипломатиялық өкілдіктер, консулдық мекемелер, мемлекеттердің халықаралық ұйымдар жанындағы өкілдіктері, халықаралық ұйымдар немесе олардың өкілдіктері, өзге де ұйымдар немесе олардың өкілдіктері;
4) тасымалдаушы, оның ішінде кедендік тасымалдаушы - кедендік транзиттің кедендік рәсімін мәлімдеген кезде;
5) Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттің үшінші тараппен халықаралық шартына сәйкес осындай халықаралық шартта көзделген, осындай тұлғаға Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағында орналасқан тауарларды Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағынан әкету құқығын беретін құжатты алған шетелдік тұлға - кеден қоймасының кедендік рәсімін, кері экспорттың кедендік рәсімін, экспорттың кедендік рәсімін мәлімдеу кезінде;
6) Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасында салық төлеуші ретінде тіркелген филиалы бар шетелдік тұлға.
Кедендік төлемдерге, салықтарға мыналар жатады:
Кедендік баждардың ставкалары мынадай түрлерге бөлінеді:
Кеден органдарының тауарларды шығаруға, көлік құралдарын кедендік алып жүруге байланысты кедендік операцияларды жасағаны үшін, сондай-ақ осы Кодексте белгіленген өзге де әрекеттерді жасағаны үшін алынатын міндетті төлемдер кедендік алымдар болып табылады.
Кеден алымдарының ставкаларын Үкімет белгілейді ("Мемлекеттік кіріс органдары алатын кеден алымдарының ставкаларын бекіту туралы"Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2018 жылғы 5 сәуірдегі № 171 Қаулысы).
Кедендік алымдардың мөлшері кедендік алымдар белгіленуіне байланысты іс-әрекеттерді жасауға арналған кеден органдары шығындарының болжамды құнынан аспауға тиіс.
Кедендік алымдарды төлеушілер, кедендік алымдарды төлеудің, өндіріп алу мен есепке жатқызудың (қайтарудың) түрлері, мерзімдері мен тәртібі, кедендік алымдарды төлеу жөніндегі жеңілдіктер, сондай-ақ кедендік алымдар төленбейтін жағдайлар осы Кодексте белгіленеді.
Егер Кеден кодексінде өзгеше белгіленбесе, кедендік құжаттар қазақ тілінде немесе орыс тілінде толтырылады.
Еуразиялық экономикалық одаққа мүше бір мемлекеттің аумағында толтырылатын және кедендік операцияларды жасау кезінде Еуразиялық экономикалық одаққа мүше басқа мемлекеттің кеден органдарына ұсынуға жататын кедендік құжаттар орыс тілінде толтырылады
Еуразиялық экономикалық одақтың сыртқы экономикалық қызметінің бірыңғай тауар номенклатурасы https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=31242154#activate_doc=2; -49) кедендік-тарифтік реттеу шараларын, кедендік әкету баждарын, тыйым салулар мен шектеулерді, ішкі нарықты қорғау шараларын қолдану, кедендік статистиканы жүргізу мақсатында тауарларды сыныптау үшін пайдаланылатын тауарларды сипаттау және кодтау жүйесі болып табылады.
Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасы тауарларға салық салу мақсатында және Еуразиялық экономикалық одақтың және (немесе) Қазақстан Республикасының кеден заңнамасында, сондай-ақ Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасында көзделген өзге де мақсаттарда пайдаланылуы мүмкін.
Дүниежүзілік кеден ұйымының Тауарларды сипаттау мен кодтаудың үйлестірілген жүйесі және Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының сыртқы экономикалық қызметінің бірыңғай тауар номенклатурасы сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасының халықаралық негізі болып табылады.
Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасын ЕАЭО комиссиясы бекітеді.
Сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасына түсіндірмелерді ЕАЭО комиссиясы қабылдайды.
Тауарларды жіктеу деп қаралатын тауарларды сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасы бойынша нақты тауар позицияларына, субпозицияларға және кіші субпозицияларға кезең-кезеңімен жатқызу түсініледі.
Тауарларды жіктеу негізгі критерийлер негізінде жүзеге асырылады:
Бұл ретте тауарларды өңдеу дәрежесін ескере отырып, оларды сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасына түсініктеме берудің негізгі қағидаларын және бөлімдерге, топтарға ескертпелерді (оның ішінде тауар позицияларына, субпозицияларға ескертпелерді), сондай-ақ ерекше сыныптау мәселелерін түсіндіретін қосымша ескертпелерді қолдану негізінде тауарлық кіші субпозицияларға бір мәнді жатқызу қағидаты сақталады.
Декларант және өзге де тұлғалар тауарларды сыныптауды кедендік декларациялау кезінде сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасына сәйкес және Еуразиялық экономикалық одақтың және (немесе) Қазақстан Республикасының кеден заңнамасына сәйкес кеден органына сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасына сәйкес тауардың коды мәлімделген өзге жағдайларда жүзеге асырады.
Кеден органдары тұлғалардың өтініші бойынша тауарларды жіктеуді олар кедендік декларацияланғанға дейін сыртқы экономикалық қызметтің тауар номенклатурасына сәйкес Тауарларды сыныптау туралы алдын ала шешімдер және Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік шекарасы арқылы құрастырылмаған немесе бөлшектелген түрде, оның ішінде жиынтықталмаған немесе жасалып бітпеген түрде өткізілетін тауарларды сыныптау туралы шешімдер қабылдау арқылы жүзеге асыра алады.
Одақ туралы Шартқа сәйкес көзделген жағдайларды қоспағанда, сондай-ақ Еуразиялық экономикалық одақ шеңберіндегі халықаралық шарттарға немесе Еуразиялық экономикалық одақтың үшінші тараппен халықаралық шарттарына сәйкес кедендік әкелу баждарын есептеу үшін Еуразиялық экономикалық одақтың Бірыңғай кедендік тарифінің мөлшерлемелерінен ерекшеленетін мөлшерлемелер қолданылатын жағдайларды қоспағанда, кедендік әкелу баждарын есептеу үшін Еуразиялық экономикалық одақтың Бірыңғай кедендік тарифінің мөлшерлемелері қолданылады.
Егер одақ туралы шартта өзгеше белгіленбесе, кедендік әкелу баждарын есептеу үшін тарифтік преференциялар беру шарттары сақталмаған кезде Еуразиялық экономикалық одақтың Бірыңғай кедендік тарифінің ставкалары қолданылады.
Егер Еуразиялық экономикалық одақ шеңберіндегі халықаралық шарттарда және (немесе) Қазақстан Республикасының екіжақты халықаралық шарттарында өзгеше белгіленбесе, Қазақстан Республикасында төленуге жататын кедендік әкету баждарын есептеу үшін Сауда қызметін реттеу саласындағы уәкілетті орган белгілеген мөлшерлемелер қолданылады.
Қазақстан Республикасында төленуге жататын салықтарды есептеу үшін Қазақстан Республикасының салық заңнамасында белгіленген ставкалар қолданылады.
Комиссия Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің уәкілетті мемлекеттік органдары ұсынған мәліметтер негізінде Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттерде тауарларға қатысты қолданылатын салық мөлшерлемелерінің жалпы тізбесін қалыптастырады және оны Еуразиялық экономикалық одақтың ресми сайтында орналастырады.
Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттерде тауарларға қатысты қолданылатын салықтар мөлшерлемелерінің жалпы тізбесінің форматын, оны қалыптастыру, жүргізу және одан алынған мәліметтерді пайдалану тәртібін, сондай-ақ мұндай мөлшерлемелер туралы мәліметтерді ұсынудың тәртібі мен техникалық шарттарын, оның ішінде құрылымы мен форматын комиссия айқындайды.